“Zandwinning is een gegeven, maar als we het goed doen, kan het ook bijdragen aan de ecologie.” Dat is de positieve boodschap van Erik van Eekelen en Daan Rijks. Dit artikel is een weergave van het gesprek dat ik had met Erik, specialist environmental engineering van internationale waterbouwer Van Oord en Daan, tendermanager van baggerbedrijf Boskalis. De bedrijven zijn samen co-financier van het onderzoeksprogramma OR ELSE.
De mannen waren beiden betrokken bij de experimenten en het bijbehorende onderzoek naar de zandwinputten van de Tweede Maasvlakte (dat werk is te zien op de foto). “Daar is aangetoond dat er potentie is om de ecologische ontwikkeling van de zandwinputten te bevorderen, en dat dieper winnen potentiële ecologische voordelen heeft boven oppervlakkige afgraving. Die experimenten waren toen revolutionair voor Bevoegd Gezag en de waterbouwsector, maar ze zijn wél uitgevoerd. En we hebben er veel van geleerd.”
“Er is sinds we begonnen met werken aan ecologie veel veranderd in het denken binnen de bredere waterbouwgemeenschap. Vroeger werd natuur op een andere manier beschouwd, en de vraag aan ecologisch adviseurs was meestal om maatregelen te bepalen waarmee werd voldaan aan de geldende regels. Dat is nu wel anders. Iedereen wil nu graag het verschil maken met concepten zoals Building with Nature / Nature-Based Solutions.”
”Na de afronding van de Tweede Maasvlakte zijn er niet meer zulke grote hoeveelheden zand gewonnen in de Nederlandse Noordzee. Nu wordt door steeds meer partijen nadrukkelijk naar de (verre) toekomst gekeken. Het wordt duidelijk dat zandwinning in de toekomst zal gaan om substantieel grotere volumes. Het is tijd om de resultaten van toen en aanvullende kennis uit de tussenliggende jaren samen te brengen, te verdiepen en aan te vullen. Dat doet OR ELSE. De timing van het onderzoek is perfect,” zegt Daan.
Erik: “Met de resultaten kunnen ecologische randvoorwaarden voor de toekomstige grootschalige zandwinning worden opgesteld. Die randvoorwaarden zijn van belang voor Nederlands beleid en regelgeving, maar ook voor de eigen standaarden die bedrijven internationaal toepassen.”
Erik en Daan verwachten van OR ELSE kennisontwikkeling voor het team, maar óók voor alle betrokkenen bij zandwinning op de Noordzee. “Minstens zo belangrijk als het opdoen van nieuwe kennis, is de verbreding van de gemeenschap en het delen van de kennis met die brede Noordzee-gemeenschap. Wij zijn al lang betrokken bij het onderwerp en we zijn goed op de hoogte,” stelt Daan, “Maar dat geldt niet voor alle betrokkenen op de Noordzee. Het zou mooi zijn als we zandwinning gaan zien als een kans. OR ELSE helpt die kansen te herkennen en te verzilveren.”