Elaine Mumford bracht hun zomer door met onderzoek. Elaine spendeerde hun zomer op de Waddeneilanden Schiermonnikoog en Ameland. Beide uitspraken zijn waar. Terwijl de meeste onderzoekers aan hun computerscherm gekluisterd zaten, dook Elaine in landschappen van zand en zee. Dit contrast bleef hun collega’s niet onopgemerkt, die suggereerden dat Elaine in de volgende OR ELSE-nieuwsbrief moest staan.
Elaine, promovendus bij de Environmental Policy Group van Wageningen Universiteit, onderzoekt hoe mensen zandige landschappen en zeegezichten waarnemen en ermee omgaan. Hun werk richt zich op stakeholder onto-epistemologieën—kort gezegd de verschillende manieren waarop mensen de wereld begrijpen, hoe ze die leren kennen, en wat zij als juist of onjuist beschouwen.
Voor sommigen is zand slechts een hulpbron. Maar Elaine’s onderzoek onthult hoe zand ook een culturele en historische betekenis heeft. “Een visser, bijvoorbeeld, brengt elke dag op zee door, observeert veranderingen in vispopulaties en leert door directe ervaring met wind en golven,” legt Elaine uit. “Deze manier van kennis vergaren is anders dan wat er gebeurt in academische instellingen, maar net zo waardevol. En deze geleefde ervaring vormt hoe een visser de zee begrijpt en beoordeelt wat goed of slecht is.”
Elaine voegt toe dat ‘verschillende opvattingen over wat men denkt dat waar is, hoe men weet dat het waar is en wat goed of fout is, onverenigbaar kunnen zijn. Mensen zijn zich er misschien niet eens van bewust dat ze verschillende wereldbeelden hebben of dat dit de bron van conflicten is. Ze kunnen elkaar afwijzen of schade berokkenen zonder echt te begrijpen waarom. Bestuur dat gebaseerd is op één enkel wereldbeeld kan kansen missen om inclusiever, duurzamer en ethischer te zijn voor zowel de natuur als de mens.’ Elaine’s onderzoek richt zich op de vraag of en hoe diverse manieren van kijken naar de wereld worden geïntegreerd in het bestuur van de Noordzee en de Waddenzee.
Onderzoek in actie: op de eilanden
Het kan waar zijn dat iedereen zijn eigen waarheid heeft, maar hoe onderzoek je dat? Elaine beschrijft hun methode: “In juli was ik op Ameland, en in augustus op Schiermonnikoog. Ik ging in gesprek met beheersautoriteiten, maar sloot me ook aan bij toeristische excursies, waarbij ik goed lette op wie wat zei en hoe ze hun verhalen deelden. Daarna nodigde ik gidsen uit voor een interview toen ik in de herfst terugkwam. Maar dit waren geen typische interviews. Ik vroeg de deelnemers mij mee te nemen naar plekken waar zij zich mee verbonden voelen, zodat er een setting ontstond voor wandelinterviews die rijkere, meer betekenisvolle gesprekken mogelijk maakten. Deze interviews leidden vaak tot verdere connecties, omdat deelnemers anderen aanraadden om ook mee te doen.”
Van eilanden naar de Noordzee
Hoe zit het met de Noordzee? Zijn er net zoveel manieren om naar zand te kijken als op de eilanden? Voor Elaine maakt de Waddenzee deel uit van de Noordzee, maar hen is van plan de wereldbeelden van de eilandbewoners te vergelijken met die van de consortiumpartners en de stakeholders die in OR ELSE worden geïdentificeerd. Elaine wil ook hen interviewen en met hen reizen naar voor hen betekenisvolle plaatsen.
Een eerste observatie is dat de Noordzee een bevolkte en sociale ruimte is. Elke stakeholder heeft een eigen ruimtelijk afgebakend deel van de zee, en dit geldt in toenemende mate ook voor de eilanden. In hoeverre dit leidt tot meer of minder variaties in de wereldbeelden die Elaine zal ontdekken, is nog een vraag. Wat de uitkomst ook is, Elaine benadrukt het belang van het erkennen en integreren van diverse perspectieven bij het ontwerpen van communicatiestrategieën of simulatiespellen voor institutioneel leren.
Een ‘probleem’ met het starten van het onderzoek in het toeristische zomerseizoen: veel mensen die bereid waren mee te werken aan interviews, waren erg druk met al die toeristen. Dus moest Elaine terug in het rustige seizoen, maar hen leek blij om weer terug te zijn!