Het antwoord op die vraag stelt wetenschapsjournalist Dennis Vaendel in de New Scientist van februari 2025 aan OR ELSE projectleider Martin Baptist. De vraag komt voort uit berichten uit wetenschappelijke tijdschriften, maar ook het milieuprogramma van de verenigde naties waarschuwde in 2022 al voor een zandcrisis.
Het artikel legt uit dat niet al het zand geschikt is voor alle toepassingen. Voor beton zijn hoekige zandkorrels nodig van een bepaalde grootte, wat vooral in en langs rivieren te vinden is. Dat bouwzand kan opraken. Het is belangrijk om wereldwijd de zandvoorraden en de economische stromen in kaart te brengen. Daarnaast lopen er studies naar de mogelijkheden om het terug te winnen uit bestaand beton, maar dat is nog beperkt.
Het weggraven van zand langs rivieren (en kusten) heeft daarnaast direct gevolgen voor de waterveiligheid ter plekke, en voor de ontwikkeling van de oevers en kusten verderop. Dus los van het probleem dat het mogelijk onvoldoende is, is het de vraag of het wenselijk is om alles wat beschikbaar is te gebruiken voor de bouw.
Het zand dat op de Noordzee wordt gewonnen, wordt voor de helft gebruikt voor de kustbescherming en voor de helft als ophoogzand, als basis voor woonwijken en wegen op slappe ondergronden zoals veen, en dus niet voor het maken van beton. Er is in de Noordzee voldoende zand dat daarvoor geschikt is. Zandwinning heeft op de steeds drukkere Noordzee wel te maken met meer concurrentie van andere Noordzeegebruikers. En net als die andere gebruikers moet ook zandwinning plaatsvinden met aandacht en respect voor het ecosysteem.
OR ELSE draagt bij aan het onderzoek dat daarvoor nodig is.